∂24 Aralık 2020 tarihinde BK Başbakanı Boris Johnson ve AB tarafından açıklanan serbest ticaret anlaşması 1 Ocak 2021 tarihi itibariyle devreye girerek BK ve AB arasındaki ilişkileri kökten değiştiriyor.
Johnson yaptığı açıklamada 2016 referandumunda halk tarafından verilen kararın onurlandırıldığını ve geçen yıl genel seçimlerde Muhafazakâr Parti’nin manifestosunda yer alan bütün sözlerin tutulduğunu söyledi.
Toplam ticaret hacmi £668 milyar poundu bulan bu eşsiz ticaret anlaşması, BK ve AB arasındaki ticaretin sıfır kota ve sıfır tarife ile gerçekleştirilebilmesini sağlıyor. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı anlaşmanın sağlanmasını memnuniyetle karşıladığını, Türkiye ve BK arasında imzalanacak Serbest Ticaret Anlaşması’nın son aşamasına gelindiğini kaydetti.
AB-BK serbest ticaret anlaşması seyahatten, eğitime, balıkçılıktan hukuk ve güvenliğe kadar birçok alanı kapsıyor. Bu makalemizde kısaca değişikliklerden bahsedeceğiz.
Ticaret
1 Ocak’tan itibaren, mallar için ekstra ücretler (tarifeler) veya Birleşik Krallık ile AB arasında ticareti yapılabilecek miktar (kotalar) için sınırlar olmayacak.
Bununla birlikte, güvenlik kontrolleri ve gümrük beyannameleri gibi sınırlarda ekstra kontroller olacak, bu nedenle malları AB’ye ve AB’den taşıması gereken işletmelerin hazır değişiklilere hazır olması gerekecektir.
İngiltere ekonomisi için çok önemli olan finans dahil hizmetler için durum hala biraz belirsiz.
Hizmetler otomatik erişim haklarını kaybedecek, ancak Birleşik Krallık anlaşmanın “büyük ölçüde tüm sektörlerde pazar erişimini kapsadığını” belirtti.
Artık doktorluk, hemşirelik ve mimarlık gibi profesyonel nitelikleri olan mesleklerin AB’de veya BK’da otomatik olarak tanınması olmayacak.
Seyahat
Birleşik Krallık vatandaşları, AB’de 180 gün içinde 90 günden uzun süreli kalışlar için vizeye ihtiyaç duyacaklardır.
Birleşik Krallık’a seyahat etmek isteyen AB vatandaşları için ekstra sınır kontrolleri olacak
AB evcil hayvan pasaportları artık geçerli olmayacak
İngiliz turistler Avrupa Birliği acil sağlık hizmetlerine erişebilecekler bunun yanında Avrupa Sağlık Sigortası Kartları (EHIC) kartları sona erene kadar geçerliliğini koruyacaktır. Birleşik Krallık hükümetine göre, bu kartların bir “İngiltere Küresel Sağlık Sigortası Kartı” ile değiştirilmesi gerekecek.
İngiltere ve AB, “uluslararası mobil dolaşım için adil ve şeffaf ücretler” konusunda işbirliği yapacak, ancak İngiliz turistlerin AB’de kullanacakları telefonların ücretleri için ek bir servis ücreti olabilir.
Balıkçılık
Anlaşmayla beraber Birleşik Krallık bağımsız bir kıyı devleti haline gelecek ve sularına ve balıkçılık alanlarının erişime karar kendisi karar verebilecektir.
Ancak AB tekneleri, en azından önümüzdeki birkaç yıl boyunca İngiltere sularında balık tutabilecekler.
Mevcut avlarının değerinin% 25’i artık İngiltere balıkçı tekneleri için mevcut olacak. Ancak, bunun aşamalı olarak gerçekleştirildiği beş buçuk yıllık bir geçiş dönemi olacağı ve geçiş döneminden sonra Birleşik Krallık ve AB birbirlerinin sularına erişim konusunda düzenli olarak müzakere edeceği anlaşmada güvence altına alınmıştır.
Avrupa Adalet Mahkemesi
Anlaşmaya göre, Birleşik Krallık artık Avrupa Adalet Divanı’nın kararları ile bağlı olmayacak.
Güvenlik
Birleşik Krallık artık güvenlik ile ilgili önemli veritabanlarına otomatik erişime sahip olmayacak, ancak talep üzerine erişim sağlayabilecek
Birleşik Krallık, AB’nin emniyet teşkilatı olan Europol’e üye olmayacak, ancak genel merkezinde varlığını sürdürecek. Bu, ABD’nin şu anda sahip olduğu düzenlemeye benzer olacaktır.
Eğitim
Birleşik Krallık artık, öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim görmelerine yardımcı olan bir AB programı olan Erasmus değişim programına katılmayacak.
Onun yerine matematikçi Alan Turing’in adını taşıyan yeni bir değişim programı tanıtılacak.
Kuzey İrlanda’daki üniversitelerdeki öğrenciler, İrlanda hükümeti ile yapılan anlaşmanın bir parçası olarak Erasmus’a katılmaya devam edecekler.
Şimdilik tüm metni yayınlanmayan anlaşma ile ilgili BK ve AB yetkilileri tarafından sunulan ayrıntılara göre anlaşma genel olarak bu şekilde olacak. Önümüzdeki günlerde hukuki metnin yayınlanması ile beraber daha ayrıntılı bir analiz yapabileceğiz.
Türkiye ve BK arasında da kısa bir süre içerisinde Serbest Ticaret Anlaşması imzalanacağını ön görüyoruz. İki ülke de yeni dönemi Türkiye ve BK ilişkilerinin geliştirilmesi için önemli bir fırsat olarak görüyor.
